Franchi SPAS 12

Strzelba SPAS 12 została zaprojektowany w późnych latach 70 jako odmiana bojowa myśliwskiej strzelby Model 500 (SPAS 12 posiada identyczną automatykę). Była to broń przeznaczona dla armii i oddziałów policji do prowadzenia ognia na niewielkie odległości. Przyszli użytkownicy żądali broni o większej niż w przypadku strzelb powtarzalnych, a jednocześnie o dużej niezawodności, mogącą strzelać amunicją wytwarzającą przy strzelaniu gazy prochowe o niskim ciśnieniu.

W październiku 1979 roku firma Franchi rozpoczęła produkcję strzelby SPAS 11. Po testach pierwszej serii w konstrukcji tej strzelby wprowadzono drobne modyfikacje i w 1980 roku rozpoczęto produkcje ostatecznego wariantu SPAS 12.

Broń została wprowadzona na cywilny rynek broni w Stanach Zjednoczonych w roku 1983 jako strzelba sportowa, by ominąć prawa, które normalnie zakwalifikowałyby SPAS 12 jako broń nielegalną. Oficjalnie skrót SPAS oznaczał zatem "Sporting Purpose Automatic Shotgun" (Strzelba automatyczna do zadań sportowych). Skrót SPAS oznacza również "Special Purpose Automatic Shotgun" (Strzelba automatyczna do zadań specjalnych).

W 1994 roku w USA wprowadzono Federal Assault Weapons Ban (często określany skrótowo jako AWB). Ponieważ SPAS 12 posiada chwyt pistoletowy, kolbę składaną i magazynek o pojemności większej niż 5 naboi została zaliczona do strzelb szturmowych i na mocy AWB zakazano importu i sprzedaży nowych egzemplarzy tej broni do USA. Wprowadzenie AWB było dużym ciosem dla produkcji i sprzedaży SPAS 12 ponieważ w USA sprzedawano więcej tych strzelb niż na wszystkich pozostałych rynkach łącznie. Zamknięcie rynku amerykańskiego spowodowało ograniczenie produkcji SPAS 12 i w końcu przerwanie jej produkcji w 2000 roku.

Ponieważ SPAS 12 była projektowana jako broń wojskowa, jest to strzelba bardzo wytrzymała na uszkodzenia i trudne warunki zewnętrzne. Dzięki możliwości wyłączenia automatyki możliwe jest strzelanie ze SPAS 12 wszystkimi dostępnymi rodzajami amunicji 12.

Tryby prowadzenia ognia

Strzelba posiada 2 tryby prowadzenia ognia:

- Tryb automatyczny - bardziej dokładny, wymagający mniej obsługi ze strony użytkownika. System gazowy ładuje automatycznie kolejne naboje, podczas gdy zamek jest zablokowany. W tym trybie można wystrzelić 4 naboje na sekundę - jeden nabój za każdym pociągnięciem spustu.
- Tryb manualny - zwany też "pump-action". Zamek musi być ręcznie pociągnięty do tyłu, a potem do przodu, by wyrzucić łuskę i załadować kolejny nabój do komory. Tryb ten jest używany do wystrzeliwania ładunków pod niskim ciśnieniem, np. gazu łzawiącego.

Zmiana trybu odbywa się poprzez wciśnięcie i przytrzymanie przycisku pod zamkiem. Trzymając przycisk należy lekko pociągnąć do tyłu uchwyt do ładowania dla trybu automatycznego, lub lekko popchnąć do przodu dla trybu manualnego.

Warianty i dodatki

- Składana metalowa kolba wyposażona w hak naramienny umożliwiające strzelanie jednoręczne.
- Latarka montowana na szczycie broni.
- Dołączany celownik laserowy.
- Tradycyjna plastikowa kolba.
- Celownik optyczny montowany na szczycie broni.
- Garłacz do wystrzeliwania granatów z gazem łzawiącym
- Wersja ze skróconą lufą i magazynkiem ("sawed-off") o zmniejszonej masie, która pozwala wygodniej manewrować i poruszać się w np. małych pomieszczeniach.

Franchi SPAS 12 jest bronią często wykorzystywaną w filmach i grach komputerowych ze względu na charakterystyczny wygląd i odgłos wystrzału oraz przeładowywania. Często pojawiała się w wielu hollywoodzkich hitach, jak Matrix, Park Jurajski czy Terminator oraz w grach komputerowych, np. Half-Life lub Hitman 2.